Rzepak ma bardzo duże wymagania pokarmowe. W porównaniu z pszenicą ozimą pobiera 2-krotnie więcej azotu, fosforu i potasu, a pięciokrotnie więcej wapnia. Ponadto potrzebuje dużo siarki. Rzepak na wyprodukowanie 100 kg nasion i słomy pobiera średnio: 5kg azotu, 2kg fosforu, 4,5 kg potasu, 6,5 kg wapnia, 0,6 kg magnezu i 4 kg siarki.
Rozdzielenie pobranych makroelementów na poszczególne części roślin (%) (Szukalski i inni 1987).
Składnik
|
Nasiona
|
Łodygi, liście i łuszczyny
|
Korzenie
|
Azot
|
52
|
40
|
8
|
Fosfor
|
56
|
36
|
8
|
Potas
|
10
|
77
|
13
|
Wapń
|
9
|
79
|
12
|
Magnez
|
29
|
59
|
12
|
Siarka
|
37
|
52
|
11
|
Sód
|
5
|
77
|
18
|
Jasno wynika z powyższej tabelki, że na wytworzenie jednostki plonu z makroelementów rzepak najwięcej potrzebuje potasu, a następnie azotu i siarki. Z mikroelementów natomiast rzepak najwięcej na jednostkę plonu pobiera manganu i dość dużo cynku i boru. Na jesieni rzepak ozimy potrzebuje niewielkich ilości składników pokarmowych. Intensywne pobieranie zaczyna się wiosną, a największe w fazie pąkowania i kwitnienia. Dobrą skuteczność nawożenia można uzyskać tylko w warunkach właściwego dla rzepaku odczynu gleby. Gleba powinna być już zwapnowana pod przedplon. Poziom nawożenia wapnem ustalamy na podstawie prób glebowych. Jeżeli wapno stosujemy bezpośrednio pod rzepak to zaraz na ściernisko, aby dokładnie wymieszać w uprawkach pożniwnych. Nawożenie mineralne stosujemy doglebowo, pogłównie, oraz możemy dolistnie. Na jesieni stosujemy całość dawki fosforowo/potasowej i niewielką startową dawkę azotu. Potas w żywieniu rzepaku odgrywa najważniejszą rolę, znajduje się on we wszystkich organach rośliny. Potas bierze udział w przemianie asymilatów i ich transporcie. Poprawia zimotrwałość rzepaku i przeciwdziała jego wyleganiu. Dodatkowo pszczoły chętniej odwiedzają i zapylają rzepak nawożony przez potas. Potas z nawozów wykorzystywany jest rzepak w 80%, gdy fosfor wykorzystywany jest z nawozów w tylko w 30%. Wysokość dawki potasu zależy od zasobności tego składnika w glebie i plonu jaki chcemy osiągnąć. Przy obecnej technologii uprawy rzepaku wielkość dawki potasu w nawozie powinna się zaczynać od 250 kg/ha, azot powinien stanowić 70-80% dawki potasu, fosfor zaś powinien stanowić około 40% dawki potasu.
Składnikiem najbardziej efektywnie kształtującym plon jest azot. Dawki nawozów azotowych powinny być dzielone. Pierwsza dawka azotu jesienna nie powinna być większa od 40kg/ha, nadmiar azotu na jesieni osłabia zimotrwałość. Potrzeby nawozowe wzrastają na wiosnę wraz z wiosennym ruszeniem wegetacji. Na wiosnę również dzielimy dawki azotu na dwie części, pierwsza na początku ruszeniu wegetacji, drugą dawkę azotu trzeba wysiać nie później niż na początku pąkowania roślin. Dawki dzielimy mniej więcej na pół, przy czym na początku powinna być saletra amonowa, gdyż szybciej działa. Później możemy stosować mocznik doglebowo i razem z mikronawozami. Rzepak dość dobrze znosi nawożenie mocznikiem w zależności od fazy rozwoju rzepaku nawet na poziomie 10-15%. Nie należy dokarmiać rzepaku kwitnącego. Bardzo często w rzepaku występuje niedobór siarki, co objawia się żółtymi plamami między nerwami. Niedobór siarki na jesieni uzupełniany jest przez stosowanie superfosfatów. Na wiosnę siarkę uzupełnia się najczęściej poprzez nawożenie dolistne siarczanem magnezu. W ten sposób uzupełniamy również niedobór magnezu.
Spośród wszystkich mikroelementów w uprawie rzepaku największe znaczenie plonotwórcze ma bor. Wpływa on istotnie na rozwój wegetatywny rośliny, jak i generatywny. Bierze on udział w procesie przemiany węglowodanów, jak i syntezie kwasów nukleinowych i białek. |