Ślimaki atakują prawie wszystkie gatunki roślin rolniczych, ale największe szkody wyrządzają w uprawach rzepaku ozimego i pszenicy ozimej. Najliczniej ślimaki występują na glebach ciężkich gliniastych, ilastych zasobnych w wapń i wilgotnych. Ślimaki żerują głównie nocą, a wciągu dnia kryją się w resztkach pożniwnych lub glebie. Są bardzo aktywne przy temperaturze 17-19°C, choć mogą żerować nawet przy temperaturze 2°C.
Połykają całe fragmenty roślin lub wygryzają otwory, pozostawiając na roślinach i glebie ślady śluzu. Rzepak ozimy najbardziej wrażliwy jest na ślimaki w fazie kiełkowania i wschodów . Ślimaki mogą zjeść całe kiełki. Po wschodach ślimaki zjadają liścienie i pąki wierzchołkowe powodując zniszczenie całych roślin. W późniejszych fazach wygryzają liście, pozostawiając tylko nerwy główne. Krytycznym okresem w którym rośliny są wrażliwe na uszkodzenia u rzepaku jest faza liścieni, a pszenicy ozimej faza ziarniaków i kiełkowania. Rzepak i pszenica jest wrażliwe są w fazie 1-4 liści właściwych. Dla tych dwóch okresów wyznaczono progi szkodliwości:
- bezpośrednio po siewie w fazie wschodów: 2-3 ślimaki średnio na pułapkę lub zniszczenie 5% ziarniaków względnie 5% siewek
- w fazie 1-4 liści właściwych 4 lub więcej ślimaków średnio na pułapkę lub zniszczenie 10% roślin w stopniu silnym lub bardzo silnym
Ślimaki zwalcza się za pomocą zabiegów agrotechnicznych i środkami chemicznymi. Do zabiegów agrotechnicznych zaliczamy: zmianowanie, wydłużanie okresu odłogowania pól, wczesny i głęboki siew roślin ozimych, mniejsza obsada roślin, dobór odmian szybko kiełkujących, usuwanie resztek pożniwnych. Zabiegi te ograniczają liczbę miejsc bytowania ślimaków, oraz ilość dostępnego pokarmu. Wszystkie zabiegi uprawowe mechaniczne niszczą kryjówki ślimaków i bezpośrednio je zwalczają. Takie zabiegi jak osuszanie pól, usuwanie kamieni, wykaszanie miedz i rowów również przyczynia się do ograniczenia populacji ślimaków. W Polsce zwalcza się ślimaki chemicznie za pomocą 5 moluskocydów. W rzepaku ozimym stosujemy bezpośrednio przed wschodami, a w pszenicy ozimej zaraz po siewie. W fazie 1-4 liści stosujemy rzutowo na całej powierzchni plantacji, lub tylko na ogniskach w miejscach najliczniejszego występowania. Warunkiem dobrej skuteczności moluskocydu jest dobranie odpowiedniego terminu, oraz właściwa technika. Stosujemy środek przy najwyższej aktywności ślimaków i gdy jest wilgotna gleba najlepiej wieczorem, gdy następnego dnia jest ładna słoneczna pogoda. Ślimaki giną w ciągu dnia z powodu odwodnienia i wysuszenia.
Zwalczanie ślimaków w rzepaku ozimym.
Moluskocydy
|
Dawka w kg/ha
|
Substancja aktywna
|
nazwa
|
zawartość
|
Mesurol Alimax 02 RB
|
5,0
|
metiokarb
|
2%
|
Anty-Ślimak Spiess Urania 04 GB
|
4,0
|
metaldehyd
|
4%
|
Glanzit 06 GB
|
3,0-5,0
|
6%
|
Ślimakol 06 GB
|
8,0
|
6%
|
Ślimax 04 GB
|
4,0
|
4%
|
Do najgroźniejszych ślimaków atakujących rzepak ozimy i pszenicę ozimą zaliczamy: pomrowika plamistego, który występuje na terenie całego kraju. Inne szkodliwe wyrządzające duże szkody to ślinik luzytański, ślinik zmienny i ślinik wielki.
Pomrowik plamisty - jest ślimakiem długości do 4,5 cm o krępym ciele i prawie równoległych bokach. Płaszcz zajmuje 2/5 długości ciała. W jego tylnej części osadzony jest otwór oddechowy. Głowa jest czarniawa, a podeszwa kremowa. Ubarwienie ciała jest brunatno kremowe, słomkowe lub jasnokawowe. Grzbiet i płaszcz są ciemniejsze. Ślimak żyje 9-12 miesięcy i wydaje 1-2 pokolenia w roku. Składnie jaj odbywa się głównie latem i jesienią. W ciągu życia składa około 700 jaj. Wyleganie następuje wiosną, jesienią i wczesną zimą. Po wylęganiu wiosną, ślimaki dorastają późnym latem i przypada na ten okres szczyt ich liczebności, który zbiega się ze wschodami rzepaku ozimego.
Fotografia przedstawiająca pomorwika plamistego:
Ślinik luzytański - osiąga długość 14 cm. W przedniej części ciała ma osadzony płaszcz, który osiąga 1/3 długości ciała. Otwór oddechowy jest umieszczony w przedniej części płaszcza. Ubarwienie dorosłych osobników jest jednorodne: czerwone, różowe, brązowe lub brunatne. Gatunek ten ma jednoroczny cykl życiowy. Średnio składają w ciągu życia około 400 jaj. Jaja składane są od połowy sierpnia, a wyląg jaj następuje w połowie marca i trwa 4-6 tygodni. Ślimaki dojrzewają w trzeciej dekadzie lipca i przystępują do kopulacji. Po 2-4 tygodniach następuje składanie jaj, z których pierwsze młode wylęgają się w I i II dekadzie września. Największa liczebność tego gatunku przypada na połowę sierpnia i trwa prawie do końca września.
Fotografia przedstawiająca ślinika luzytańskiego:
Ślinik wielki - jest bardzo podobny do ślinika luzytańskiego pod względem budowy jak i biologii. Rozpoznanie obu gatunków jest możliwe tylko przez porównanie anatomii organów wewnętrznych. Liczebność tego gatunku systematycznie rośnie od wiosny do późnego lata. Ślimak ten w ciągu swego życia składa około 400 jaj. Najliczniej występuje w lipcu i czerwcu.
Ślinik zmienny - ma smukłe ciało, długości około 3,5 cm. Ubarwienie jest bardzo ciemne, grzbiet i boki ciemnopopielate, brązowo czarne lub czarniawe. Na płaszczu i bokach ciała występują ciemniejsze pasy. Ponad tymi pasami są widoczne brunatne smugi, równoległe do ciemnych krawędzi pasów. Głowa i czułki są czarne, a podeszwa stopy brązowa lub ciemnopomarańczowa. Żyje 7-16 miesięcy, Składa do 200 jaj głównie późną wiosną lub koniec lata. Żeruje głównie wiosną i pod koniec lata. Zimują wszystkie stadia rozwojowe, ale najliczniej jaja. |